ارامنه استان چهارمحال و بختیاری

در طول تاریخ پر فراز نشیب ، دیرینه و سر افزاز ایران زمین همواره ایلات ، طوایف و اقوام بسیاری با وجود دین و قویت و آداب و رسوم متفاوت ولی همیشه در عین وحدت و یکپارچگی با هم زندگی کرده اند.
استان چهارمحال و بختیاری استانی با قدمتی تاریخی و پیشینه بسیار زیاد است. همواره در این استان اقلیت ها و  قومیت های مختلفی با یکدیگر در صلح و آشتی زندگی کرده اند.
این استان به رغم مساحت خود دارای تنوع قومی زیادی بوده است.یکی از اقوامی که در گذشته در این استان ساکن بوده اند ارامنه استان چهارمحال و بختیاری هستند.

آشنایی با ورزش مفرح رفتینگ و هیجان رفتینگ استان چهارمحال و بختیاری

ارامنه استان چهارمحال و بختیاری

موطن اصلی ارامنه استان چهارمحال و بختیاری، بخشی به نام باسن در استان کارین ارمنستان غربی بوده است. این بخش امروزه جزو کشور ترکیه می باشد.
همزمان با مهاجرت تعدادی از ارمنیان نخجوان، ارمنستان و جلفا به اصفهان، گروهی از ارمنیان باسنی نیز در مناطق اطراف اصفهان که از نظر جغرافیایی پست و هموار و با جغرافیای سرزمین آبا و اجدادیایشان تفاوت بسیار داشت سکنی گزیدند.
این ارمنیان ساکن سالها در صدد بودند تا خود را با محیط جغرافیایی و آب  و هوای مناطق مورد سکونت خود تطبیق دهند و با این محیط خو بگیرند، لیکن به علت تفاوت زیاد آب و هوا و فن کشاورزی و باغدار با سرزمین های آبا و اجدادی خود نتوانستند خود را با محیط جدید وفق دهند. و در نتیجه ی اعتراض و شکواییه های مختلف به دربار شاه عباس صفوی، شاه عباس اجازه جابه جایی و سکونت این افراد در سرزمین کوهستانی چهارمحال و بختیاری را صادر کرد. و به این صورت این اقوام رهسپار سرزمین تاریخی و کوهستانی چهارمحال و بختیاری شدند و در این محل اقامت گزیدند.

ارامنه استان چهارمحال و بختیاری در حدود 350 سال در این سرزمین و در کنار دیگر اقوام و طوایف استان زندگی کردند.ارامنه استان چهارمحال و بختیاری، بعدها به دلایل مختلفی مانند خشکسالی ، فقر و... به مناطق مختلف کشور مهاجرت کردند. تعدادی از این ارامنه هم به موطن آبا و اجدادی خود در ارمنستان بازگشتند.
لهجه، آداب و رسوم و سنن مخصوص ارامنه استان چهارمحال و بختیاری آنها را دیگر ارمنی های ساکن استان اصفهان متمایز می سازد. روستاهای ارمنی نشین استان چهارمحال و بختیاری به سبب قرار گیری در میان کوهها و طوایف بختیاری به گونه ای در انزوا زندگی می کردند اما همواره از نظر سیاسی و فرهنگی تحت نظر جلفای اصفهان و شورای خلیفه گری جلفا بوده اند. این اقوام ساکن استان چهارمحال و بختیاری در طی 350 سال زندگی و زیست در این سرزمین، ناگزیر از فرهنگ و آداب و رسوم همسایگان در زمینه های مختلف تاثیر پذیرفتند . در استان چهارمحال و بختیاری آثار تاریخی و کلیساهای متعددی از ارامنه به جا مانده است.

بیشتر بخوانید: تاریخ استان چهارمحال و بختیاری

در مورد قومیت‌های ساکن استان مشکل به توان به اقوام خاصی اشاره کرد. هرچند که از نظر تاریخی این منطقه پذیرای اقوام مختلف بوده است اما در دوران معاصر با تحولات سریع اقتصادی و اجتماعی، جابجایی اقوام و ادغام فرهنگی باعث شده است که آن تمایزات قومی وجود نداشته یا فقط نشانه‌های کمی از آنها باقی مانده بادشد. مثلاً معروف‌ترین و شاخص‌ترین اقوام،ارامنه استان چهارمحال و بختیاری بودند که برخی از روستاهای چهارمحال‌وبختیاری مشخصاً مسکن و محل استقرار آنها بوده. این روستاها، شامل 31 روستا می‌شود. مشخصه اصلی آنها وجود کلیساها و قبرستان‌های آنهاست. ملینا ملکمیان در تحقیق خود (کلیساهای ارامنه ایران، 1380) می‌نویسد: «در این منطقه چهارده کلیسا وجود داشته که شش کلیسا از سال 1946 میلادی (1325 ش) و سه کلیسا از سال 1967 میلادی (1346 ش) بلااستفاده مانده است. پنج کلیسای دیگر قبل از مهاجرت روستاییان و خالی شدن از سکنه نیمه ویران و غیرقابل استفاده بوده است. علاوه بر اینها در این منطقه 31 روستای ارمنی‌نشین بوده که قبرستان‌های آنها وجود دارد و زیارت قبور آنها انجام می‌شود.» جدول زیر مشخصات این کلیساها را نشان می‌دهد:

نام کلیسا	نام روستا	سال تأسیس	سال ویرانی
1- سورپ می‌ناس	احمدآباد	نامشخص	1940 م
2- سورپ گریگور لوساوریچ	آق‌بولاق	1910 م	1946 (به علت مهاجرت)
3-  سورپ گریگور لوساوریج	بلداجی	نامشخص	1910 م
4-  سورپ استواد زادزین	لیواسیان	1700 م	1946 م (به علت مهاجرت)
5-  سورپ سرکیس	حاجی‌آباد	1905 م	1967 م (به علت مهاجرت)
6-  سورپ هوانس	ماموران (معموره)	1900 م	1946 م (به علت مهاجرت)
7-  سورپ استواد زادزین	ماموکا (ممکا)	1870 م	1967 م (به علت مهاجرت)
8-  کلیسای بدون نام	شال‌مازار (شلمزار)	قرن 17 میلادی	نامشخص
9-  سورپ استواد زادزین	سینه‌گان	1885 م	1946 م (به علت مهاجرت)
10-  سورپ گئورک	سیراک	1868 م	1967 م (به علت مهاجرت)
11-  کلیسای بدون نام	واستیکان	نامشخص	نامشخص
12-  سورپ استواد زادزین	کاتاک (کتک)	1610 م	نامشخص
13-  سورپ سرکیس	کنارک میانی	1900 م	1946 م (به علت مهاجرت)
14-  سورپ گئورک	کنارک علیا	1882 م	1946 م (به علت مهاجرت)

قبرستان ارامنه روستای قلعه ممکا

از جمله روستاهایی که ارامنه استان چهارمحال و بختیاری در آن ساکن بوده اند روستای قلعه ممکا است. گورستان ارامنه روستای قلعه ممکا مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان کیار، روستای قلعه ممکا واقع شده است. این قبرستان در 50 کیلومتری جنوب شهرکرد و در سمت چپ جاده قلعه ممکا_ بلداجی قرار دارد.

زیباترین روستاهای استان چهارمحال و بختیاری

قبرستان ارامنه قلعه ممکا نزدیک به 200 قبر بزرگ و کوچک دارد که در دو نوع ساده و نقش دار هستند و در نوشته های آنها از خط ارمنی استفاده شده است.
سنگ های به کار رفته در این قبرستان بسیار حجیم بوده و ضخامتشان گاهی به یک متر نیز میرسد. تاریخ های لاتین روی قبرها سال 1900 میلادی به بعد را نشان می دهد. این اثر در تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۵۸۷۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قبرستان ارامنه روستای سیرک

قبور ارامنه سیرَک با عنوان یکی از آثار ملی ایران واقع در روستای سیرَک و در 2 کیلومتری جنوب شرقی شهر هفشجان قرار گرفته است. قبور تاریخی ارامنه در تاریخ1381/05/08به شماره 6002 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید ه اند و مربوط به دوران قاجاریه میباشند.

روستاهای ارمنی نشین متعددی در ایران و از جمله استان چهارمحال و بختیاری بوده اند که در دوران صفویه تا قاجاریه عده قابل توجهی از ارامنه در آنها سکنا گزیده اند.. روستای سیرک نیز از اینگونه روستاها می باشد. امروزه روستای سیرک جمعیتی کاملاً مسلمان را در خود جای داده است. حجاریهای خارق العاده و نقوش زیبا از جملۀ ویژگی هایاین محوطه میباشد.

آداب و رسوم مردم در استان چهارمحال و بختیاری

کلیسای روستای معموره

کلیسای روستای معموره که در 15 کیلومتری بروجن قرار دارد. در گذشته با توجه به اقلیتی مسیحی که در این منطقه و منطقه لیواسکان در گندمان ساکن بود ه اند از این کلیسا استفاده می شده است و هم اکنون به عنوان یک مکان تاریخی مورد توجه می باشد

این مکان تاریخی ضمن ترمیم و نگهداری توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۰۰۳ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ساخت این کلیسا را به دوران قاجار نسبت داده اند

منبع: بیا تور

در ادامه بخوانید: جاهای دیدنی استان چهارمحال و بختیاری

 

ما را درشبکه های اجتماعی زیر دنبال کنید:

با ما در اینستاگرام همراه باشید 

آژانس مسافرتی" سیرسپهرسبا"

روزهای زیبا و پرطراوتی برایتان آرزومند است.