کوه ها و ارتفاعات استان چهارمحال و بختیاری

 کوه ها و ارتفاعات استان چهارمحال و بختیاری بسیار منحصر بفرد و باشکوه اند. تماشای طبیعت زیبا و بکر از فراز کوه ها و ارتفاعات استان چهارمحال و بختیاری فرصتی است که همواره کوهنوردان، طبیعت گردان و علاقمندان در پی آنند.
استان چهارمحال و بختياري در بخش مركزي رشته كوه‌هاي زاگرس واقع شده است. اين استان ناحيه‌اي كوهستاني است كه رشته كوه زاگرس از شمال غربي به طرف جنوب شرقي آن كشيده شده است. زردكوه بختياري، رشته كوهي در غرب استان است كه داراي قله‌هاي متعدد و مرتفع بسياري است كه بلندي آن غالباً بيش از 3000 متر و بلندترين آن قله «كلونچي» به ارتفاع 4225متر است.
شاه شهيدان به بلندي 4150متر، پنبه گال 4000 متر از ديگر قله‌هاي مرتفع زردكوه است.

كوه‌هاي هزاردره ،كوه سالداران ، كوه زرآب در مركز و كوه‌هاي قراول خانه و كوه بيدكان در شرق و كوه ريگ در جنوب، از جمله ارتفاعات ديگر استان چهارمحال و بختياري هستند.
كوه‌هاي استان كه برخي از آنها غالباً پوشيده از برف است، منبع و منشاء رودهاي پرآب و طولاني كارون و زاينده رود هستند كه به ترتيب به سوي خوزستان و اصفهان روان است. 
در ادامه به معرفی کوه ها و ارتفاعات استان چهارمحال و بختیاری خواهیم پرداخت با بیا  تور همراه باشید.

کوه‌های بختیاری (زاگرس)

کوه‌های بختیاری بخش میانه رشته کوه زاگرس است که کمابیش مشابه سکونتگاه عشایر بختیاری است. کوه‌های بختیاری یا زاگرس بختیاری، محدوده‌ای دارای مرزهای طبیعی زیر را می‌پوشانند: رود سزار مرز با لرستان را تشکیل می‌دهد، کارون ونک، خرسان و مارون مرز بین کوه‌های بختیاری و بخش کهگیلویه زاگرس را ترسیم می‌کند. کوه‌های بختیاری در میان این مرزها نه تنها بخش مرکزی بلکه مرتفع ترین بخش کل زاگرس را در بر می‌گیرند، برخی از قلل به طول بیش از چندین مایل به بالای ۱۲ هزار فوت و برخی به بالای ۱۴ هزار فوت می‌رسند. 

کوه جهان بین

کوه جهان‌بین در غرب شهر هفشجان در استان چهار محال و بختیاری قرار دارد. این کوه یکی از کوه‌های رشته کوه زاگرس است. کوه جهان بین به طول ۳۰ کیلومتر از جنوب روستای شمس‌آباد شروع و تا غرب روستای مصطفی‌آباد در حومه شهر هفشجان امتداد دارد. بلندترین قلل آن به نام‌های دالانک با ۳۳۴۲ متر، هفشجان با ۳۳۱۵ متر و شمس‌آباد با ۳۱۳۸ متر ارتفاع می‌باشد. 
رشته کوه جهان بین در حومه شهرکرد قرار دارد. چون از فراز قله دالانک، مرتفع‌ترین قله رشته جهان بین، منطقه عظیمی شامل شهرکرد و شهرهای نجف‌آباد و اصفهان کاملاً دیده می‌شود به همین مناسبت به آن نام جهان بین داده‌اند. 

کثرت چشمه ساران، دامنه‌های سرسبز شمال‌شرقی، صخره‌های مرتفع و غارهای ژرف و نیز زیبایی بی نظیر قله مرکزی یعنی نای هفشجان که در عین حال یکی از بی نظیر و منظم‌ترین قلل کشور است، از ویژگی‌های منحصر به فرد این رشته کوه می‌باشد. در دامنه این رشته کوه آثار تاریخی از شکل‌گیری تمدن‌هایی کهن در هزاره‌های پیش از تاریخ حکایت دارد. چشمه‌های بسیار زیاد آن سبب گردید تا این منطقه را با عنوان مَرغ هزار خانی یا منطقه هزار و یک چشمه بشناسند حال آنکه امروزه گردشگاه چشمه زنه در دامنه قله زیبای مرکزی جهان بین هفشجان از جمله جاذبه‌های گردشگری نزدیک به مرکز استان می‌باشد.

در دامنه این رشته کوه آثار تاریخی از شکل‌گیری تمدن‌هایی کهن در هزاره‌های پیش از تاریخ حکایت دارد. بقایای راه‌های سنگ چین شاهراهی سوزیانا یا خوزستان به اصفهان یا گبیانه، کتیبه نیمه تصویر نگاری گرنوشته، تپه تاریخی شهر کهنه و از همه مهم تر تپه تاریخی اسکندری که در ایجاد تمدنی به صورت یک دولت شهر تاریخی است از ویژگی‌های ممتاز دامنه این رشته کوه می‌باشد. 

کوه بزلر

کوه بُزلَر در شمال شهر هفشجان در استان چهار محال و بختیاری قرار دارد. این کوه یکی از کوه‌های رشته کوه زاگرس است. کوه بزلر به طول ۱۵ کیلومتر در جنوب شهرکرد و در حومه شهر هفشجان امتداد دارد. بلندترین قلل آن به نام شاه منظر، ۲۵۷۳ متر ارتفاع می‌باشد. 
بُزلَر، واژه‌ای به معنای سرزمین با پوشش گیاهی ضعیف و تنک است. کوه بُزلَر در روبروی کوه جهان بین واقع شده‌است و برعکس این کوه، چشمه‌های بسیار کمتر و پوشش گیاهی فقیر تری را دارست.

شاه منظر نام دره و قله‌ای در کوه بزلر است. در بالای این قله، مقبره‌ای منسوب به امامزاده قمر خاتون وجود دارد. از سوی هفشجان تا بالای کوه، به طول ۷ کیلومتر مسیر جاده به‌طور کامل آسفالت شده‌است همچنین به دلیل اهمیت این منطقه، طرح «شاه‌منظر» از سوی دولت به عنوان بزرگترین طرح گردشگری چهارمحال و بختیاری در حال اجرا و سرمایه‌گذاری است.

کوه سیاسرد

کوه سیاسرد کوه کوچکی است در ۶ کیلومتری جنوب بروجن. ارتفاع آن از سطح آب حدود ۲۷۰۰ متر و ارتفاع آن از دامنه‌اش حدود ۴۵۰ متر است. در دامنه شمالی آن گردشگاه سیاسرد قرار دارد.

کوه کلار 

کوه کلار از جمله ارتفاعات زاگرس بوده که به صورت شرقی و غربی امتداد دارد و سمت شرق آن از گردنه تنگ وستگان شروع در منطقه چغاخور به حداکثر ارتفاع ۳۶۲۹ متری خود میرسد و نهایتاً در جنوب شهر ناغان در گردنه‌ای به نام سولگان ختم می‌گردد، کلار از شمال به تالاب‌های گندمان، چغاخور، علی آباد و سولگان منتهی است و در واقع وجود تالابهای فوق که به صورت زنجیر وار به هم پیوسته و مامن و زیستگاه بیش از سیصد هزار پرنده بومی و مهاجر، آبزی، کنار آبزی بوده و مدیون وجود ارتفاعات برفگیر کلار است.

کلار علاوه بر تأمین آب تالابهای یاد شده که هریک به تنهائی چون نگین انگشتری از بابت تنوع زیستی، گردشگری و زیباشناسی بر تارک این خطه از ایران می‌درخشد، درضلع جنوبی نیز ذخیره گاه ژنتیکی جنگل‌های ارس را در دامن خود پرورده . کلار از لحاظ تنوع ژنتیکی و فون و فلور این دیار بی‌نظیر است. کلار نعمت بزرگ خداوندی است که به مردم این منطقه ارزانی شده، وجود دریاچه زیبا و منحصر بفرد قزل گل با مساحت ا۱۴۲ هکتار در ارتفاعات بالای ۳۵۰۰ متر این کوه و تالابهای بین‌المللی چغاخور و گندمان مشرف در آنجا و جاری بودن قریب چهل چشمه بزرگ از اقصی نقاط منطقه و تمرکز مراکز جمعیتی جمعیتی در دامنه‌های و اضلاع اربعه ارتفاعات آن ارتزاق و تأمین معیشت اهالی و ساکنین روستاهای دامنه‌های کوه کلار را باعث شده‌است.

کوه هزار دره

کوه هزار دره کوهستانی بلند است، که به تقریب در بخش مرکزی زاگرس در جنوب غربی ایران مستقر می‌باشد. این کوهستان در شرق استان چهارمحال و بختیاری قرار گرفته. از نظر تقسیم‌بندی جغرافیایی، بخش جنوبی کوهستان هزار دره در بخش مرکزی شهرستان لردگان و بخش شمالی آن، در شهرستان بروجن قرار گرفته‌است. کوه هزار دره از شمال و شمال خاوری به کوه چرو و دشت گندمان، از شمال غربی به سبزکوه و در دامنه جنوبی آن رودخانه کره وبس در جریان است.

تنگ زندان با آبشار و چشمه کرودی کن، هزار دره را از سبزکوه جدا می‌کند. روستاهای پیرامون و نزدیک هزار دره از سوی شرق سرپیر، از شمال شرقی مورچگان و وستگان و از جنوب روستای دو مکان و برجویی هستند. کوهستان هزار دره بیش از ۱۷ قله بالای 3/600 متر ارتفاع دارد. 

  رشته کوه زردکوه

زَردکوه یا زردکوه بختیاری، کوهستانی در زاگرس شمال مرکزی است که در جنوب غربی ایران واقع شده است. این کوهستان در نزدیکی شهرستان کوهرنگ، منطقه بختیاری‌نشین میان چهارمحال و بختیاری و خوزستان، قرار دارد. زردکوه با ارتفاع ۴۰۸۰ متر، پس از کوه دنا، دومین کوه مرتفع در رشته کوه‌های زاگرس و یکی از ۱۵قله بسیار برجسته جهان به‌شمار می‌رود. 

رشته‌کوه‌های زردکوه (یا به عبارتی زرده) در حد فاصل دو رودخانه بزرگ کوهرنگ و بازفت در استان چهار محال و بختیاری قرار گرفته‌است. جهت این رشته از شمال غرب تا جنوب شرق هم آهنگ با حرکت کلی ساختار زاگرس است.
زردکوه در جنوب غربی ایران و از انتهایی‌ترین قسمت غربی استان چهارمحال و بختیاری تا شرق و شمال شرق خوزستان امتداد یافته‌است. این رشته کوه یکی از غنی‌ترین ذخایر طبیعی آب ایران است و بعضی از سرچشمه‌های اصلی رودخانه‌های کارون، به عنوان بزرگترین رودخانه ایران و برخی از سرچشمه‌های اصلی زاینده‌رود از این رشته‌کوه سرچشمه می‌گیرند. 
این ارتفاعات به صورت نواری با عرض حدود ۱۵ کیلومتر، در برگیرنده قلل مرتفع بالای ۴۰۰۰ متر همچون کینو، هفت تنان، شاه شهیدان، زرده، چری، کلونچین و غیره می‌باشد. همچنین یخچال‌های اصلی زاگرس که دارای هسته‌ای یخی هستند در کوه‌های زرد کوه جای گرفته‌اند که از معروفترین آن‌ها می‌توان به یخچال‌های ایلوک (طویل‌ترین یخچال طبیعی ایران)، پورسونان، خرسان اشاره کرد.

 از مهمترین ویژگی کوههای منطقه زردکوه که به صورت رشته رشته است وجود دره ها و گذرگاههای عمیق (که در زبان محلی به آنها تنگ می گویند) و یخچالهای آن است که از جمله آنها می توان یخچال چال میشان، ایل بیگ، پورسونان، کوله خدنگ و خرسان را نام برد. همچنین از جمله مهمترین ویژگی‌های زردکوه باید از دریاچه کوهرنگ، دریاچه نازی همچنین از جنگل‌های تک درخت بازفت نام برد.

از قلل معروف آن می‌توان به شاه شهیدان، زرده، دوزرده، هفت‌تنان، کلونچین، چری و کینو اشاره کرد. در این میان، قلّه کلونچین، با ارتفاع ۴۲۲۱ متر بلندترین قله زردکوه و همچنین پرفرازترین نقطه استان چهارمحال و بختیاری است. همچنین قله شاه شهیدان هم ۴۱۵۰ متر بلندی دارد.
 

کوههای وابسته به زردکوه بختیاری

کوه آسماری (asmari) 

 در دهستان تمبی گلگیر ، شهرستان مسجدسلیمان واقع است .(در واقع بین شهر هفتکل و شهرستان مسجد سلیمان است) دقیقا در 28 کیلومتری خاور جنوبی آن ، غرب روستای گل گیر ، به ارتفاع 1391 متر ، این کوه از رودخانه شور رو به سوی جنوب غربی و تا تنگ زندان به طول 26 و عرض 5 کیلومتر کشیده میشود .

 دالان کوه 

رشته كوه دالان كوه كه همان جهت كلي زاگرس را دارد، داراي خط الرأس زيبايي است كه در سمت جنوبي بخشي از جاده آسفالته نجف آباد – داران امتداد يافته و به موازات آن مي باشد. حد غربي آن روستاي دامنه و حد شرقي آن چشمه اي زيبا موسوم به چشمه مرغاب است. عبور از خط الرأس در ناحيه شرقي مستلزم كار فني است. در اين فاصله بلندترين قله آن قله آنالوجه يا داراب شاه با ارتفاع 3915 متراست، كه در شمال روستاي آنالوجه و شرق روستاي دامنه قرار دارد، صعود قله از دو روستاي مذكور امكان پذير است. لازم به ذكر است كه صعود قله از روستاي آنالوجه برخلاف روستاي دامنه آسان تر بوده و مستلزم كار فني نمي باشد. قله معروف ديگر رشته دالان كوه، قله دالان با ارتفاع 3600 متر، تقريباً در وسط خط الرأس مي باشد. بهترين مبدأ صعود اين قله از پناهگاه بزرگ دالان كوه مي باشد كه يك جاده خاكي چهار كيلومتري آن را به جاده آسفالته نجف آباد –داران وصل مي كند. در مجاورت اين پناهگاه پيست اسكي دالان كوه قرار دارد.

سفیدکوه 

 نام کوهستانی در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر کرمانشاه در غرب ایران است که بلندترین قله آن ۲۸۰۵ متر ارتفاع دارد، خط الرأس کوه سفید مرز طبیعی بین منطقه درود فرامان و سر فیروز آباد ماهیدشت است.

شاهان کوه

شاهانكوه رشته كوهي است در شهرستان فريدونشهر در استان اصفهان. اين رشته كوه از 40 كيلومتري باختر شمالي فريدونشهر شروع شده و رو به سوي جنوب خاوري تا 25 كيلومتري جنوب باختري فريدونشهر امتداد مي يابد. طول آن حدود 43 كيلومتر و عرض متوسط آن 10 كيلومتر مي باشد. كوههاي شاهانكوه و كوه دري مهمترين كوههاي اين رشته كوه محسوب مي شوند. بلندترين قله آن به نام قله شاهانكوه كه از سطح دريا 4038 متر ارتفاع دارد، در 20 كيلومتري فريدونشهر واقع شده است.

رودخانه هاي چندي از جمله رودخانه سرداب از اين رشته سرچشمه مي گيرند. رشته فردان در جنوب باختري شاهانكوه قرار دارد. روستاهاي زيادي در دامنه هاي اين رشته واقعند. از جمله: سرداب بالا، سرداب پائين و روستاي شاهان. ميزان بارندگي سالانه اين رشته بين 800 تا 1000 ميليمتر و ميانگين دماي ساليانه آن بين 5 تا 10 درجه سانتي گراد است. رشته شاهانكوه در حاشيه خاوري كوهستان بزرگ زاگرس قرار دارد.

 سبزکوه 

منطقه حفاظت شده سبز کوه با وسعتی بالغ بر 54200 هکتار در فاصله 150 کیلومتري مرکز استان در شهرستان هاي بروجن، لردگان و اردل قرار دارد. بلندترین ارتفاع مربوط به کوه هزار دره با ارتفاع 3870 متر و کمترین ارتفاع 1120 متر از سطح دریا می باشد. موقعیت این منطقه بین طول هاي جغرافیایی 50 درجه و 40 دقیقه و 51 درجه و 9دقیقه شرقی و عرض هاي جغرافیایی 31 درجه و 27 دقیقه و 31 درجه و 54 دقیقه شمالی واقع شده است.

منطقه حفاظت شده سبز کوه قبل از سال 1365 به صورت منطقه شکار ممنوع مورد حفاظت قرار می گرفت ولی از سال 65 با بررسی و مطالعات انجام شده و به دلیل دارا بودن پتانسیل هاي غنی گیاهی، جانوري، توپوگرافی ویژه، به صورت منطقه شکار ممنوع تحت حفاظت قرار گرفت. پس از آن در سال 1369 و حفاظت مؤثر به ١٣٤ صورت منطقه حفاظت شده به تصویب شوراي عالی حفاظت محیط زیست رسید و در سال 1370 عملاً با این نام مورد حفاظت قرار گرفت. 

 کوه فدلک

فدلک کوهی است از رشته‌کوه‌های زاگرس. این کوه در شمال شرقی شهر شوشتر قرار دارد. بین کوه کوشکک و فدلک تنگه‌ای زیبا و بزرگ بنام تنگ عقیلی است که رودخانه کارون از آن عبور کرده و وارد جلگه خوزستان می‌شود.ارتفاع بلندترین نقطه فدلک از سطح دریا ۳۵۰ متر است. قبل از این که صنعت و ماشین وارد ایران شود تنها راهی که دشت عقیلی را به شهر شوشتر وصل می‌کرد راهی بود که از کوه‌های فدلک عبور می‌کند که از روستای دشت بزرگ واقع در عقیلی شروع می‌شود و در نزدیکی روستای تخت قیصر به شوشتر منتهی می‌شود و در قدیم مردمان روستاهای عقیلی از طریق این راه به شوشتر عبور و مرور داشتند . وجود رودخانه کارون در مسیر و وجود چشمه‌های طبیعی در دل کوه همچنین پل‌های گلی و چوبی بر روی دره‌هایی که عبور را مشکل می‌کرده مناظر بسیار بدیعی را خلق کرده که بسیار دیدنی است و می‌توان به جذب گردشگر به شهر شوشتر کمک کند.

کوه کینو 

در بخشی مشترک بین سه استان چهارمحال و بختیاری ( شمال غربی) و استان خوزستان (شمال شرق) و استان لرستان رشته کوهی به صورت بلوکی از کوهها در راستای شمال غرب - جنوب شرق کشیده شده است که به کوه کینو مشهور است.  در واقع بخش عمده این کوهستان در استان خوزستان قرار گرفته است.  یکی از ویژگیهای بارز این بلوک کوهستانی عرض زیاد خط فراز آنست . چنانکه بیشینه پهنای خط فراز این کوهستان حدود 6 کیلومتر برآورد می گردد. همچنین طول کوهستان کینو از گردنه لم لمی (گردنه بین کینو و کوه للر یا لیله) تا پس از شط تمبی حدود 30 کیلومتر و  تا رودخانه آب ذالکی حدود 55 کیلومتر تخمین زده می شود. در این پهنای وسیع قله های بسیاری وجود دارد و در بین آنها گودال ها ، چاله ها و دشتک های کوچک فراوانی به چشم می خورد که ویژگی خاصی به این کوهستان داده است .

قله های لبه جنوب غربی به سوی شیمبار خوزستان بلند تر و منطبق بر  گسله اصلی است . لبه شمال شرقی رو به دره لبد نیز منطبق بر گسله فرعی است و بلندی قله های این بخش کمتر است. روستاهای للر میانی و بزرگ ، کتک ، استک ، کیدی و آبادی موقتی اینوک از روستاهای مهم و نزدیک دامنه جنوبی این کوهستان می باشند . همچنین روستاهای لبد پایین و  بالا و شهرک لبد و چل یا کارکن علیا و لیروک در دره رودخانه لبد و آب ذالکی در شمال شرقی این کوهستان از روستاهای نزدیک آن هستند.      

از تنگ سرد به سوی خط فراز کینو از دو مسیر می توان بالا رفت یک مسیر از تنگ اصلی سرد در میان دره به سوی گردنه لم لمی رفته و از آنجا در راستای شمال غرب بالا می رود. مسیر دوم با مسیر کوچ عمودی اهالی للر یکسان است بیشتر مردم للر در فصل گرم از راهی پایکوب از دامنه یال غربی تنگ سرد کمی بالاتر از چشمه سرد به سوی یال اصلی غرب تنگ سرد تا ارتفاع 2800 متری بالا رفته و در محلی به نام "مورجار" می مانند. بیشتر این مسیر از دره فرعی ابتدای تنگ سرد در سمت چب (غرب) با شیب متوسط تا به نسبت تند بالا می رود.

کوه لاغرک

کوه لاغرک از کوه های شمالی رشته کوه زاگرس است که در جنوب شهر فارسان در استان چهارمحال و بختیاری واقع شده است. در دامنه های جنوبی آن روستاهای «دشتک» و «آلیکوه» از توابع شهرستان اردل قرار دارند. لاغرک کوه مرتفعی نیست و پوشش گیاهی انبوهی نیز ندارد ولی" دیدگاه های جالبی" دارد و در هر سو می توان کوه ها و مناظراطراف را دید.در فاصله بین روستای آلیکوه و کوه لاغرک کوه کم ارتفاعی به نام «مولا» قرار دارد که برای رفتن به کوه لاغرک باید این کوه را نیز پشت سر گذاشت. کوه مولا به دلیل نزدیکی به آلیکوه و وجود «چشمه آبی» در دامنه شمالی آن، محل مناسبی برای کوهنوردی سبک اهالی آلیکوه میباشد.

 کوه منگشت 

رشته کوه منگشت از کوههای زاگرس میانی است طبیعتاً راستای شمال غربی – جنوب شرقی دارد. ابتدای آن درمشرق شهرستان ایذه است و تا منطقه ای به نام سادات حسینی درشمال غرب کهگیلویه و بویراحمد به طول تقریبی 60 کیلومتر ادامه دارد. بلند ترین نقطه آن قله قارون(شاه نشین) و قلل معروف دیگر آن عبارت اند از: سرقوچ، سیروک، هفت شهیدان، پس شونه، ری تاوه، تنگ شناز، له چاه، تنگ آبی، گره اسپید و دوتو. معروفترین و پرتردد ترین قله آن قله ای است که در مجاورت ایذه قرار دارد و گرچه بلندترین آنها نیست ولی به قله منگشت معروف شده است.

 کوه هفت تنان 

قله در شمال غربی خط الراس زردکوه بختیاری و در جنوب آبادی سر آقا سید قرار دارد.هفت تنان و مخروط ذوزنقه ای قله آن در قسمت شمالی خط الراس زردکوه و حد فاصل قلل کینو از شمال و ایلوک در جنوب فرا گرفته است.

کوه چری

قلل چری به صورت مجموعه ارتفاعاتی پیرامون قله مرکزی آن که به رشته زردکوه بختیاری متصل است، در غرب دره رودخانه کوهرنگ و شمال غرب منطقه عشیره نشین بیرگان قرار دارد. دره بازفت در غرب از جمله عمیق ترین دره های این رشته محسوب می شود. مجموعه قلل 4000 متری چری توسط گردنه مرتفع 3800 متری شمالی به قلل زرین کوه و سپس کلونچین و از جنوب به گردنه چری متصل می باشند.

کوه میلی

کوه میلی خط الرأسی شمال غربی – جنوب شرقی در منتهی الیه جنوب رشته زردکوه بختیاری قرار دارد. کوه میلی از جنوب توسط گردنه لشتر به ارتفاعات هفت چشمه و از سمت غرب به دره رودخانه بازفت و بالاخره از سمت مشرق به دره رودخانه کوهرنگ محدود می شود. آبادی های ییلاقی دو آب صمصامی و رستمی در شمال و دهکده های گندم کار و سرخون در جنوب این کوه قرار دارند.
 

منبع: بیا تور

 

ما را درشبکه های اجتماعی زیر دنبال کنید:

آژانس مسافرتی" سیرسپهرسبا"

روزهای زیبا و پرطراوتی برایتان آرزومند است.