نوروز در استان چهارمحال و بختیاری

 

نوروز،  همواره یکی از باستانی ترین و کهن ترین سنت ها نزد اقوام ایرانی بوده است. نوروز قدیمی ترین ترین جشن به جا مانده از دوران باستانِ ایران است و در نخستین روز سال خورشیدی ایران برابر با یکم فروردین ماه برگزار می شود ، نوروز در استان چهارمحال و بختیاری نیز قدمتی دیرینه دارد.
  شروع سال جدید نمادآفرینش است، همه چیز نو می شود و سرما  رخت بر می بنندد و همه جا رنگ زندگی می گیرد. این شروع دوباره نیازمند جشنی با شکوه و به یاد ماندنی است.
به سبب این شروع دوباره، در تمام سرزمین پهناور ایران، در هر گوشه و کنار به فراخوان آداب و رسوم و باورها مردم، جشن نوروز هم به شکل های مختلفی برگزار می گردد. 

اخرین ماه سال، از اهمیت خاصی برخوردا است. مردم کم کم به فکر تدارکات عید می افتند و جنب و جوش محسوسی همه جا جریان دارد، شلوغی و ازدحام خیابان ها، جنب و جوش و حرکت مردم، ازدحام در مراکز خریدو...نشان دهنده آماده شدن مردم برای ورود به سال جدید است. 
 نوروز در استان چهارمحال و بختیاری هم مانند سایر نقاط ایران آئین های خاص خود را دارد، تعدادی از این آیین ها در طول زمان به دست فراموشی سپرده شده و تعدادی هم هنوز حیات خود را حفظ کرده و همچنان جریان دارند . در ادامه به معرفی تعدادی از آداب و رسوم مردم استان چهارمحال و بختیاری در نوروز خواهیم پرداخت.

• 

  تور یک روزه رفتینگ سامان (شهرکرد) برای تابستان 1403 تا 22٪ تخفیف همراه با بیا تور 09132833829 - آقای خسروی
  حرکت از تهران
  
• 

  تور یک روزه رفتینگ سامان (شهرکرد) برای بهار 1403 تا 22٪ تخفیف همراه با بیا تور 09132833829 - آقای خسروی
  حرکت از تهران
  
• 

  تور رفتینگ رودخانه کرج ، رفتینگ جاده چالوس ، رفتینگ نزدیک تهران هر روز هفته برای نوروز 1403 با بیا تور 09132833829 - آقای خسروی
  حرکت از تهران
  
• 

  تور رفتینگ رودخانه کرج ، رفتینگ جاده چالوس ، رفتینگ نزدیک تهران هر روز هفته برای مهرماه 1402 با بیا تور 09132833829 - آقای خسروی
  حرکت از تهران
  
• 

  تور رفتینگ رودخانه کرج ، رفتینگ جاده چالوس ، رفتینگ نزدیک تهران هر روز هفته برای شهریور 1402 با بیا تور 09132833829 - آقای خسروی
  حرکت از تهران
  
• 

  تور یک روزه رفتینگ سامان (شهرکرد) برای تابستان 1402 تا 22٪ تخفیف همراه با بیا تور 09132833829 - آقای خسروی
  حرکت از تهران
  
• 

  تور رفتینگ رودخانه کرج ، رفتینگ جاده چالوس ، رفتینگ نزدیک تهران برای شهریور ماه سال 1402 (جهت رزرو: 09132833829 - آقای خسروی )
  حرکت از تهران
  
• 

  تور یک روزه رفتینگ سامان (شهرکرد) برای شهریور ماه 1401 تا 22٪ تخفیف همراه با بیا تور (تماس فوری جهت رزرو خانم صفرپور 09934115698) 
  حرکت از تهران
  
• 

  تور VIP دو روزه رفتینگ زاینده رود سامان (شهرکرد) | تابستان 1401 | در چهارمحال و بختیاری با 22% تخفیف همراه با بیا تور
  حرکت از تهران
  
• 

  تور VIP یک روزه رفتینگ سامان برای قایقرانی در روز جمعه 22 مرداد ماه 1401
  حرکت از تهران
  

خانه تکانی

یکی از مهمترین رسوم نوروز در استان چهارمحال و بختیاری مانند سایر نقاط کشور خانه تکانی است.

رسم و رسومات نوروز معمولا با خانه تکانی در اسفند ماه شروع می شود، مردم با خانه تکانی به استقبال سال نو می روند، گردگیری، شستشو فرش و قالی و... نشان دهنده این است که نوروز نزدیک است و زندگی جدید در حال شروع شدن است.
در گذشته به دلیل اینکه برای گرم کردن خانه ها از هیزم  استفاده می شد و به همین علت رنگ دیوارها تیره می شد در آستانه نوروز آهک و یا خاک سفیده را در آب حل می‌کردند و با جارو به دیوارهای اتاق‌ها می‌پاشیدند و اتاق ها را سفید می کردند. همچنین در گدشته در ایام خانه تکانی بساط کرسی را جمع می کردند. 

چهارشنبه سوری

شب آخرین چهارشنبه سال که چهارشنبه سوری نامیده می شود نیز در استان چهارمحال و بختیاری این از قدمت زیادی برخوردار است در این شب مردم با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن سلامتی و رزق و روزی و پایان غم را طلب دارند. پریدن از روی آتش سه بار تکرار می‌شود. 
رسم مردم بر این است که تعداد آتش ها هم مانند سبزه فرد باشد و معتقدند معتقدند کسی از روی آتش زوج بپرد سال آینده چهارشنبه سوری نخواهد داشت. در مناطق بختیاری به چهارشنبه سوری "چهارشنبه سیری" یا "تش پرک" می‌گویند.

سبزه عید

از دیگر رسوم  نوروز در استان چهارمحال و بختیاری، رسم سبزه قبل از نوروز است. در این استان به سبب وجود اقلیم طبیعی سبزه عید اهمیت زیادی دارد. در گدشته مردم هفت نوع غله را سبزه می انداختند و معتقد بودند که سبزه هر کدام بهتر شد، کشت ان سال مزرعه خود را به آن غله اختصاص دهند.

سبزه نشانه شروعی سالی سبز و پربرکت است و معمولا تعداد سبزه ها فرد است. 

سمنو پزان

رسم سمنو پختن از رسومی است که در این استان به آن اهمیت زیادی داده می شود. مردم معتقدند سمنو وقتی کامل پخته می شود که حضرت زهرا دست مبارک خود را روی آن بگذارد.
 برای پخت سمنو از یک ماه قبل گندم‌ها را در آب ریخته و پس از جوانه زدن آنها را در سینی‌های بزرگی ریخته و اجازه می‌دهند تا سبز شوند. پس از اینکه گندم‌ها کمی سبز شدند آنها را از سینی‌ها خارج کرده و گندم‌ها را از هم جدا می‌کنند که در اصطلاح به آن تیف کردن می‌گویند. پس از آن آنها را در زیر نور آفتاب خشک می‌کنند. و در مرحله آخر گندم‌ها را آسیاب می‌کنند که البته این کار توسط آسیابان صورت می‌گیرد.

 

تهیه ی گندم برشته

یکی دیگر از آداب نوروز در استان چهارمحال و بختیاری تهیه ی گندم بو داده است. در این سنت به طور معمول گندم را پس از بو دادن و برشته شدن با شاهدانه مخلوط می کردند.
 در این روش ابتدا گندم را شسته و سپس در شیر می جوشانند و بعد از آن بر روی ساج یا تاوه داغ بو می دادند(برشته می کردند).

عید عرفه یا عید علفا

هنوز در شهرکرد بسياري از پيرمردها و پيرزن ها به يك شب مانده به نوروز و شب عيد ' شب علفا ' مي گويند.در این شب معمولا کوچکترها به خانه پدر بزرگ و مادر بزرگ می روند و شب قبل از عید را در کنار خانواده می گذرانند. 
در شب عید علف معمولا پخت کوفته محلی و قیمه ریزه مرسوم است
همچنین در روز قبل از عید نوروز، مردم معمولا به زیارت اهل قبور می روند و روی مزار آنها سبزه می گدارند و حلوا که به آن چرب و شیرین هم گفته می شود خیرات می کنند

چراغ بران

از رسوم زیبا و رایج نوروز در استان چهارمحال و بختیاری، مراسم چراغ بران است. مردم شهرکرد همه ساله در غروب آخرین روز اسفند ماه، چراغ های نوروزی خود را به امامزاده حلیمه و حکیمه خاتون برده و منتظر می مانند تا چراغ هایشان توسط سیدی که خادم امامزاده گان می باشد، روشن شود. بعد از اینکه چراغ را برا یروشن کرده به خادم امامزاده سپردند مبلغی را بعنوان پا چراغی به خادم امامزاده می دهند که در واقع هدیه صاحب چراغ به روشن کننده جراغ است. این مبلغ بسته به توان مالی فرد متفاوت است.
در گذشته، مقدرای گندم، آرد، نبات یا تخم مرغ را بعنوان پا چراغی همراه می بردند ولی در گذر زمان این هدیه ها تبدیل به اسکناس و وجه نقد شده است.

شاید بتوان انجام عمل چراغ بران را به جهت اعتقادات دیرین و قدیمی و نیز جایگاه نور و آتش در آئین باستانی نوروز دانست. 

سفره هفت سین

مردم  استان چهار محال و بختیاری نیز مانند سایر نقاط کشور، قبل از تحویل سال نو، سفره ی هفت سین را پهن می نمایند. در بین مردم این استان مرسوم است که علاوه بر هفت سین، قرآن، آینه، گلاب، انواع آجیل، میوه، تخم مرغ های رنگ شده و شمع یا چراغی را بر روی سفره قرار می دهند. همچنین قابل ذکر است که شمع یا چراغ را تا زمانی که خود خاموش نشود، خاموش نمی کنند.

معنی اجزای سفره هفت سین

 

	مفهوم
سنجد	نماد سنجیده عمل کردن است. به این معنی که با خود عهد میکنند در سال جدید سنجیده تر عمل کنند. در حقیقت سنجد نماد گرایش به عقل و خرد است.
سیب	نماد سلامتی و زیبایی است
سمنو	نشانه قدرت و خیر برکت است
سبزه	نماد سبزی، تولد دباره و شادابی است
سرکه	نماد پذیرش ناملایمات و رضا و تسلیم است. به این معنی که در هر امری حکمتی است و انسان باید در برابر خواست خدا تسلیم باشد.
سیر	نمایانگر رعایت حد و مرزها و مناعت طبع است یعنی انسان باید در همه حال قناعت پیشه کند.
سماق	نماد صبر و بردباری و تحمل است

 

شال اندازی

یکی دیگر از آداب و رسوم نوروز در استان چهارمحال و بختیاری، رسم شال اندازی بود. جوانان به بام همسایگان و خویشان می رفتند و از دریچه پشت بام یا دودکش شال درازی را به درون اتاق می انداختند و صاحبخانه باید برای آ نها هدیه ای بعنوان عیدی در شال می گذاشت، این عیدی معمولا، گندم شاهدانه، نخودچی کشمش، پول یا... بود. در گذشته در شهرکرد شالی به کمر می بستند و از خانه ها عیدی خود را می گرفتند.

فالگوش ایستادن

فالگوش ایستادن از رسوم دیگر نوروز بوده است. افراد سر چهاراه یا محل عبور و مرور می ایستادند و کلیدی را زیر پا می گذاشتند، نیت می کردند و گوش می ایستادند. آن ها گفتگو و صحبت اولین رهگذر را پاسخ نیت خود می دانستند.
این رسم بیشتر مخصوص دختران دم بخت یا زنان در آرزوی فرزند بود که آرزویی داشتند.

قاشق زنی

دختران دم بخت کاسه و قاشقی به دست می گرفتند و همراه کودکان و نوجوانان چادر به سر میکردند و به در خانه همسایگان میرفتند و از آنان هدیه یا آجیل میگرفتند.

دید و بازدید

یکی از زنده و پویا ترین آداب نوروز در استان چهارمحال و بختیاری، رسم دید و بازدید است.اولین روز عید، همه به دیدار پدر و مادر و بزگ خانواده و فامیل می روندو سپس با رفتن به خانه اقوام و دوستان سال نو را تبریک می‌گویند. بچه ها در دسته های مختلف به خانه ها می‌روند و عیدی می‌گیرند.
از آداب نوروز صلح و آشتی است. که در بین ایرانیان رایج بوده است، مردم سعی می کنند اگر خصومت یا کینه ای از هم داشته اند در آستانه سال نو کینه و کدورت ها را فراموش کنند و به دیدن یکدیگر می روند تا آشتی کنند و سال جدید را در صلح بگذرانند.

شنبه گردش

یکی دیگر از رسوم زیبای نوروز در استان چهارمحال و بختیاری، شنبه گردش است. اولین شنبه سال را معمولا زنان و کودکان از خانه بیرون می‌روند. و به گردش و چیدن گیاهان خوراکی می پردازند
شنبه گردی به صورت خانواری نیست و غذای روز به خارج از منزل برده نمی شود و بیش تر خاص زنان و کودکان است. دختران به امید باز شدن «بخت» در این روز هم چون سیزده بدر سبزه گره می زنند.

سیزده بدر

از اصلی ترین رسوم نوروز در استان چهارمحال و بختیاری، سیزده بدر است. مردم معتقدند که باید این روز را بیرون از خانه گذراند وکمتر خانواده ای در چهارمحال و بختیاری است که این روز را طبیعت نگذراند.
خانواده ها، معمولا دست جمعی و در کنار هم  به دامن طبیعت می روند. نهار و وسایل پذیرایی مثل میوه و آجیل را همراه خود برده ، همینطور سبزه های عید را همراه می برند تا به آب بیندازند، دخترها سبزه گره می زنند، جوانان مشغول بازی های گروهی و دستجمعی وکودکان مشغول آب  بازی می می شوند، زنان هم مشغول صحبت و چیدن سبزی های خوراکی مانند مچه می شوند تا بعد از رفتن به خانه آش مچه درست کنند

آتش افروخته می شود تا چای و... را فراهم کنند. و در کنارهم این روز را به خوشی بگذرانند.
در این روز سعی می کنند تا زودتر از دیگران از خانه بیرون روند و موقع آمدن هم زودتر به خانه بازگردند تا به عبارتی سیزده به آنها نشکند.

 

سبزه هایی را که همراه برده اند به آب می اندازند و هنگام به آب انداختن سبزه ها شعر« غم بره شادی بیاد محنت بره روزی بیاد» را تکرار می کنند.

 اگر در روز سیزدهم هوا مساعد نباشدروز چهاردهم نوروز را با نام « چارده بدر» همانند سیزده بدر به جا می‌آورند. اگر در این روز هم هوا مساعدت نداشت سیزده بدر به سال بعد موکول می‌گردد.

رسم عیدی بردن

از دیگر رسوم عید نوروز در استان چهارمحال و بختیاری ، رسم عیدی بردن است. رسم بر این است که در آستانه عید نوروز برای دختری که هنوز در حالت عقد یا نامزدی به سر می برد عیدی می برند. خانواده داماد تعدادی از فامیل را خبر می کنند  وبا هلهله و شادی به خانه دختر رفته و هر کس به تناسب خود عیدی می دهد. در مناطق بختیاری استان به این رسم ، بلگه (belge) می گویند.

 

منبع : بیا تور

 

 

برای آشنایی بیشتر با استان چهارمحال و بختیاری کلیک کنید.

 

 

ما را درشبکه های اجتماعی زیر دنبال کنید:

آژانس مسافرتی" سیرسپهرسبا"

روزهای زیبا و پرطراوتی برایتان آرزومند است.